Biệt thự là một loại hình nhà ở cao cấp với đầy đủ tiện nghi, không gian rộng thoáng, hệ sinh thái phong phú, sang trọng, đáp ứng nhu cầu sinh hoạt ngày càng cao của con người. Nhưng cũng chính vì vậy mà biệt thự yêu cầu thiết kế kiến trúc cầu kỳ, phức tạp, tính tỉ mỉ cao. Từ đó, đòi hỏi các kiến trúc sư phải nắm chắc những kiến thức cơ bản nhất về nguyên lý thiết kế biệt thự để bố trí tổng thể không gian – kiến trúc hài hòa cân đối, đúng với mong muốn của gia chủ.
Nắm rõ chức năng cơ bản trong nguyên lý thiết kế biệt thự
Biệt thự cũng là một loại hình nhà ở. Hiện nay, bên cạnh biệt thự nhà vườn, còn có biệt thự liền kề, song lập, biệt thự du lịch… tùy thuộc vào vị trí, mục đích, công năng sử dụng của con người.
Là nhà ở nên khi thiết kế biệt thự, ngoài các tiêu chuẩn thiết kế biệt thự thì KTS cần nắm rõ được những chức năng cơ bản sao cho giai đoạn lên phương án thiết kế bản vẽ chuẩn xác nhất, các không gian trong biệt thự phải thỏa mãn chức năng cơ bản của gia đình. Bao gồm:
- Bảo vệ và phát triển thành viên trong gia đình, chống lại những yếu tố ảnh hưởng trực tiếp của môi trường, khí hậu, sự bất ổn của xã hội. Giúp các thành viên cảm thấy an toàn, thân thương, ấm cúng, tạo điều kiện tốt nhất, tiện nghi nhất để các thành viên phát triển về cả trí tuệ, tinh thần cả nhân khẩu. Muốn làm được điều đó, thiết kế biệt thự phải đảm bảo tính độc lập, kín đáo, có các phòng sinh hoạt chung, riêng…
- Tái phục sức lao động cho các thành viên. Bình quân, mỗi người sẽ có khoảng 60% quỹ thời gian trong ngày là sống trong ngôi nhà, nghỉ ngơi để tái phục sức lao động. Chính vì vậy, trong biệt thự phải có các không gian sinh hoạt tương ứng như phòng bếp, phòng ngủ nghỉ, phòng vệ sinh cá nhân, phòng nghiên cứu học tập, thư viện, phòng giải trí, sân thượng, vườn hoa, bể bơi, phòng khách…
- Chức năng văn hóa, giáo dục để giúp gia đình có thể xây dựng được nếp sống văn hóa, tạo bầu không khí ấm cúng, hòa thuận, kính trên nhường dưới. Theo đó, các không gian cần thiết như phòng khách, phòng sinh hoạt chung của gia đình, phòng thờ…
- Ngoài ra, khi thiết kế biệt thự cũng phải đảm bảo chức năng kinh tế của gia đình.
Phải nắm bắt được tâm sinh lý, sinh học của không gian nhà ở
Biệt thự là không gian kiến trúc độc lập, phục vụ cho sở thích sinh hoạt của từng gia đình khác nhau. Chính vì vậy yêu cầu của nguyên lý thiết kế biệt thự là phải đảm bảo công năng, phù hợp với tâm sinh lý, thỏa mãn các nhu cầu sinh hoạt, thấm mỹ, đáp ứng thị hiếu của gia chủ các các thành viên.
Vì biệt thự là nhà ở đẳng cấp, sang trọng nên cần đảm bảo an toàn, không gian sinh hoạt thông thoáng, có gió trời, ánh nắng trong lành… Các phòng nên có cửa sổ thông thoáng, khu ban công để con người giao thoa với tự nhiên.
Phải đáp ứng được các nguyên tắc thiết kế nhà ở biệt thự
- Tính độc lập khép kín.
- Tính an toàn thuận tiện sinh hoạt và thích nghi đa dạng cho nhiều dạng đối tượng. Đáp ứng được mức sống, thị hiếu sở thích, khả năng kinh tế của gia đình, của xã hội đồng thời phù hợp với chính sách nhà ở.
- Thoả mãn đồng thời yêu cầu vật chất và tinh thần.
Đưa ra các giải pháp tổ chức không gian phù hợp nhất với mỗi căn biệt thự cụ thể
Việc tổ chức không gian của biệt thự phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau như điều kiện kinh tế, yêu cầu của gia chủ, diện tích không gian và những xu hướng phát triển của xã hội. Với mỗi không gian thiết kế biệt thự cụ thể, người KTS phải đưa ra giải pháp phù hợp nhất. Đồng thời phải linh hoạt, sáng tạo trong thiết kế và khai thác các không gian của biệt thự Ví dụ:
Có thể dùng hành lang và tiền phòng để tạo nên các phòng sinh hoạt riêng biệt lập, riêng tư. Tuy nhiên giải pháp này thường sẽ không được ứng dụng nhiều trong văn hóa phương Đông.
Hoặc có thể dùng phòng khách làm trung tâm, xung quanh là các không gian riêng tư, đảm bảo sự ấm cúng và vẫn kín đáo…
Một số quy luật bố cục hình khối không gian của công trình kiến trúc nói chung và biệt thự nói riêng như: tương phản và dị biến, vần luật, chủ yếu và thứ yếu, sự liên hệ và phân cách. Việc linh hoạt vận dụng các quy luật sắp xếp, tổ chức không gian sẽ giúp người KTS tạo ra các công trình kiến trúc có giá trị, hoàn chỉnh từ tổng thể đến chi tiết.
Ngoài thiết kế không gian nội thất, ngoại thất của biệt thự cũng phải được trú trọng tỉ mỉ. Từng đường nét khéo léo, tinh xảo, thể hiện đúng phong cách đã định hình, màu sắc hài hòa, cuốn hút, có nét riêng biệt, mang đậm cá tính riêng của gia chủ. Xung quanh biệt thự có sân vườn với các yếu tố như cây cỏ, hoa lá, sân, lối đi, một số tiểu cảnh điêu khắc, hòn non bộ, đài phun nước… Tất cả hợp với nhau để tạo thành một vách ngăn tự nhiên đối với bên ngoài (khói bụi, tiếng ồn…).
Tuân thủ nguyên tắc kiến trúc bền vững
Khi thiết kế bất cứ công trình nhà ở nào, nhất là biệt thự, KTS cần đặc biệt quan tâm và tuân thủ nguyên tắc kiến trúc bền vững. Xem xét đến các yếu tố xung quanh làm sao để giảm thiểu tối đa tác động vào tự nhiên, tôn trọng và hài hòa với tự nhiên. Qua đó, mang đến một không gian sống trong lành, lý tưởng cho gia chủ.
Tóm lại, nguyên lý thiết kế biệt thự hoàn chỉnh là phải đáp ứng cả về mặt kỹ thuật và mỹ thuật, đảm bảo công năng sử dụng, tính bền vững, tính thẩm mĩ và kinh tế.